India famous lawyer रंगो बापू गुप्ते हे सातारा संस्थानचे छत्रपती प्रतापसिंह भोसले ह्यांचे कारभारी आणि वकील होते. यांचा जन्म रोहीड खोऱ्याचे दादाजी नरसु प्रभू या मावळातील ऐतिहासिक घराण्यात झाला.

छत्रपती प्रतापसिंहराजे वासोटा किल्लात बाजीरावांच्या नजरकैदेत असताना त्यांच्या विपन्नावस्थेतची हकीकत इंग्रजांपर्यंत पोहोचवणे ,गव्हर्नर एलफिस्टनच्या साह्याने त्यांची सुटका करणे इत्यादी कामात रंगो बापूजींनी महत्त्वाची कामगिरी बजावली होती.

आपण छत्रपती प्रतापसिंहराजे यांच्याकडे राहिलो तर ते कंपनीस धोक्याचे ठरेल असे वाटून कंपनी सरकारने त्यांना परगणे नाशिक येथे आमीन मामलेदार म्हणून नेमले .होळकर – इंग्रज यांच्या झालेल्या संघर्षात ते कॅप्टन ब्रीग्स बरोबर होते .

जिवापेक्षा अधिक श्रम करून आपण कंपनीची चाकरी केल्याचा त्यांनी निर्वाळा दिला होता. परंतु १८३१ च्या सुमारास त्यांनी कंपनीची नोकरी सोडली व ते परत छत्रपतींच्या सेवेत रुजू झाले.

तत्पूर्वी १८३० मध्ये अक्कलकोट येथे इंग्रज आणि सातारकर यांच्या सत्तेविरूद्ध पुकारलेल्या बंडातही सातारकरां तर्फे ते सामील झाले होते .

    India famous lawyer रंगो बापूजी ह्यांनी प्रखर स्वामिनिष्ठा, बुद्धिमत्ता, लेखन आणि वक्तृत्वकौशल्य ह्या आपल्या गुणांच्या जोरावर ईस्ट इंडिया कंपनी सरकारविरुद्ध जवळपास १३-१४ वर्षे सनदशीर मार्गाने लढा दिला.

छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या घराण्याचे अखेरचे वारस सातारचे राजे छत्रपती प्रतापसिंह १८०८ साली गादीवर आले. संस्थानावर डोळा असणाऱ्या ईस्ट इंडिया कंपनीच्या इंग्रजांनी दरबारातील काही असंतुष्ट मंडळींच्या संगनमताने महाराजांविरुद्ध कट कारस्थाने करण्यास सुरुवात केली.

ह्या कारस्थानांना तोंड देण्यासाठी छत्रपतींनी आपले कारभारी India famous lawyer  रंगो बापूजी ह्यांची वकील म्हणून नेमणूक केली आणि त्यांना कंपनी सरकारपुढे आपली बाजू मांडायला सांगितले.

अगोदर नेमलेल्या दोन वकिलांतर्फे केलेली शिष्टाई फसल्यावर रंगो बापूजी स्वतः महाराजांची बाजू मांडण्यासाठी इ. स.१८४० मधे लंडनला गेले. मिलन, कॅप्टन कोगन या इंग्रजांनी त्यांना मुंबईत मदत केली.

कॅप्टन कोगन यास द.म. दोन हजार रुपये पगार देऊन लंडनमध्ये शिष्टाई करण्याचे काम दिले व या कामासाठी महाराजांनी एकूण ५० हजार रूपये रंगो बापू गुप्ते यांच्या कडे सुपूर्द केले .

महाराजांना न्याय मिळेल याची खात्री न वाटल्याने India famous lawyer  रंगो बापूजीसह सर्व शिष्टमंडळ मायदेशी परत येण्यास निघाले. पुन्हा एकदा प्रयत्न करून पाहू या उद्देशाने माॅल्टाहून India famous lawyer  रंगो बापूजी परत लंडनला गेले .

छत्रपती प्रतापसिंह राजांची संपूर्ण हकिकत मोडी लिपीत त्यांनी छापून काढली . इंग्रजी भाषेचा अभ्यास करून त्यांनी अनेक पत्रे लिहिली . फेब्रुवारी १८४३ मध्ये त्यांनी कंपनीच्या प्रोफाइटर समोर भाषण केले . या सर्व कामात त्यांना मोठे कर्ज झाले .

महाराजांच्या मृत्यूनंतरही पुढे सहा वर्ष इंग्लंड मध्ये राहून त्यांनी आपली बाजू मांडण्याचा अयशस्वी प्रयत्न केला.
      त्यांच्या आणि महाराज यांच्यामधील लंडन-सातारा असा सुरू झालेला पत्रव्यवहार कारस्थानातील प्रमुख बाळाजीपंत नातू ह्यांनी इंग्रजांच्या हाती देण्यास सुरुवात केली.

हे ओळखल्यावर India famous lawyer रंगो बापूजींनी चाणाक्षपणे असली आणि नकली पत्रव्यवहार वेगवेगळ्या लखोट्यांमध्ये आणि डाकेने पाठवून कारस्थान्यांना काटशह दिला.लंडनस्थीत रंगो बापूजी सफाईदारपणे इंग्रजी बोलू शकत होते.

आपल्या संभाषण चातुर्याच्या आणि लेखन/वक्तृत्व कौशल्याच्या जोरावर त्यांनी सातारच्या आणि मुंबईतल्या कंपनी सरकारातल्या इंग्रज अधिकाऱ्यांची कृष्णकृत्ये पुराव्यासकट चव्हाट्यावर आणली. त्यांनी सातारची बाजू मांडण्यासाठी जाहीर भाषणे दिली, पत्रव्यवहार/अर्ज केले, पुस्तके छापली.

मायदेशात परत येण्याच्या सुमारास ग्रंडपा ब्रिज रोबर्टसन इत्यादी त्यांच्या अनेक चाहत्यांनी त्यांना एक चांदीचे तबक प्रदान केले. त्यावर “चौदा वर्ष इंग्लंडात धन्याची एकनिष्ठेने सेवा बजावणारा रंगो बापूजी यास त्यांच्या चाहत्यानी वर्गणी जमवून ते तबक नजर दिले ‘ असा मजकूर स्वदस्तुरीने इंग्रज मित्रांनी कोरला .

१४ आॅक्टोबर १८४७ रोजी छत्रपती प्रतापसिंह राजे यांचा मृत्यू झाल्यानंतर त्यांचा वकील असणाऱ्या बापूंनी बालछत्रपतींचे पालक आणि मयत छत्रपतींचे विश्वस्त ह्या नव्या भूमिकेतून सातारची बाजू पुढे मांडली. दुर्दैवाने त्यांची ही भूमिका कंपनी सरकारने कायमच अमान्य केली.

       १३-१४ वर्षांच्या अथक प्रयत्नांनतर मात्र India famous lawyer रंगो बापूजी लंडनहून भारतात परतले आणि त्यांनी वकिली सोडली. “कायदेबाजी करून इंग्रजांशी इकाडा देणारा रंगोबा आता मेला यावरून काय ते समजा” असे आपल्या घरच्या मंडळींना त्यांनी सांगितले.१८५७ चे वर्ष स्वातंत्र्यसमरामुळे गाजू लागले.

गोसाव्याच्या वेशात भटकणाऱ्या रंगोबांची गाठ तात्या टोपे ह्यांच्याशी पडली. विचार-विनिमय झाले.